افزایش مهریه بعد از عقد در رویه قضایی

افزایش مهریه بعد از عقد در رویه قضایی

رویه قضایی در خصوص افزایش مهریه بعد از عقد ، با تصور عمومی در این خصوص کمی متفاوت است. برخی از زوجین بدون توجه به ماهیت حقوقی مهریه در سند ازدواج با مراجعه به دفتر اسناد رسمی اقدام به افزایش مهریه مذکور در سند ازدواج می کنند. اما در زمان اختلاف که زن آن را مطالبه می کند ممکن است دادگاه آنچه اضافه شده را به عنوان مهریه نپذیرد.

سوال این است که آیا آنچه اضافه شده تابع مقررات مهریه است؟ آیا دادگاه ها مقررات مهریه در مورد آن اعمال خواهند کرد؟ اگر مهریه حساب نشود آیا به عنوان تعهد مستقل پذیرفته خواهد شد؟ چه فرقی دارد؟

موضوع این مقاله معرفی رویه عملی دادگاه ها در خصوص افزایش مهریه و پاسخ مختصر به پرسش های فوق است.

اول) رویه قضایی در مورد پذیرش افزایش مهریه بعد از عقد

خلاصه رویه عملی بیشتر دادگاه ها در مورد افزایش مهر مندرج در سند ازدواج این است که این افزایش را مهریه به حساب نمی آورند.

استدلال دادگاه ها این است که مهریه همان چیزی است که در زمان عقد با توافق طرفین در سند ازدواج ذکر شده است. بنابراین توافق بعدی زن و شوهر به این صورت که بخواهند مالی را بر مهریه ذکر شده در سند ازدواج اضافه نمایند به لحاظ حقوقی نمی تواند خواسته آنان را تأمین نماید. زیرا از نظر دادگاه آنچه بعد از عقد به عنوان مهریه تعیین شود تابع احکام و مقررات مهر نخواهد بود.

مستند برخی دادگاه ها رای وحدت رویه شماره 488 مورخ 15/6/88 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در این مورد است. این رأی حاوی نظر شورای نگهبان در این خصوص است.

دوم ) ماهیت حقوقی آنچه بعد از عقد به عنوان افزایش مهریه توافق شده چیست؟

نظر بسیاری از قضات دادگاه ها این است که تعهد مرد به پرداخت مبلغ معینی وجه نقد یا تحویل تعداد معینی سکه یا تسلیم هر مال دیگری به همسرش (افزایش مهریه) را می توان به یک تعهد مستقل دانست. ماهیت این تعهد مستقل به مفاد توافقات طرفین و متن سند بستگی خواهد داشت. مشروط بر اینکه شرایط قانونی توافق و تعهد مستقل را داشته باشد.

سوم ) بین این که اینکه آنچه به عنوان مهر اضافه شده « مهریه محسوب شود » یا « تعهد مستقل » چه فرقی وجود دارد؟

تفاوت اینجاست که چنین تعهدی هر چند مستقلا قابل مطالبه و اجرا باشد ، تابع مقررات مربوط به مهریه نخواهد بود. به عنوان مثال اگر مردی بخواهد با استناد به ماده 1133 قانون مدنی ( اصلاحی1381 ) همسرش را طلاق دهد مکلف به پرداخت کلیه حقوق قانونی زوجه از جمله مهریه خواهد بود. در این مثال اگر آنچه به عنوان مهر اضافه شده تعهد مستقل قلمداد شود ، مرد برای گرفتن اجازه طلاق از دادگاه و اجرای طلاق تکلیفی به پرداخت آن نخواهد داشت. اما اگر آنچه بعد از عقد به عنوان مهر اضافه شده است  مهریه حساب شود اجازه طلاق و اجرای آن منوط به پرداخت آن خواهد بود.

در عمل همانطور که گفته شد تمایل رویه قضایی بر این است که افزایش مهریه بعد از عقد بعد از عقد اضافه شده حکم مهریه ندارد ولی ممکن است تعهد مستقل و لازم الاجرا باشد.

در صورت هر گونه ابهام با وکیل دادگستری مورد اعتماد خود مشاوره نمایید.

اسامی همکاران وکیل پایه یک دادگستری تهران در سایت کانون وکلای دادگستر مرکز قابل مشاهده است.
همچنین اسامی همکاران وکیل پایه یک دادگستری ایران در سایت صندوق حمایت وکلای دادگستری قابل مشاهده است.